Przejdź do zawartości

Rokitnik (roślina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rokitnik
Ilustracja
Rokitnik zwyczajny
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

oliwnikowate

Rodzaj

rokitnik

Nazwa systematyczna
Hippophaë L.
Sp. Pl. 1023. 1 Mai 1753
Synonimy
  • Argussiera Bubani
  • Hippophaes Asch.
  • Oleaster Heist. ex Fabr.
  • Rhamnoides Mill.[3]
Zasięg
Mapa zasięgu

Rokitnik (Hippophaë L.) – rodzaj roślin z rodziny oliwnikowatych. Podział taksonomiczny rodzaju nie jest jednoznacznie ustalony. Długi czas wyróżniano tu tylko jeden gatunek z dwoma podgatunkami, ew. dwa gatunki. Od początków XXI wieku zyskuje na znaczeniu podział rodzaju na 7 gatunków. Rośliny te występują na obszarze od północno-zachodniej Europy po wschodnią Azję, z centrum zróżnicowania w rejonie Tybetu i prowincji Qinghai (w Chinach występują wszystkie gatunki tego rodzaju, przy czym 4 są endemitami tego kraju)[4]. W polskiej florze jedynym przedstawicielem jest rokitnik zwyczajny[5].

Rokitnik zwyczajny uprawiany jest dla jadalnych owoców i w celu ochrony gleb przed erozją, zwłaszcza na terenach piaszczystych i poprzemysłowych[6]. Jest od dawna wykorzystywany w medycynie tradycyjnej i ludowej w Azji, zwłaszcza w Mongolii i Tybecie[7][8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Krzewy, rzadziej drzewa liściaste osiągające do kilkunastu m wysokości, z ciernisto zakończonymi rozgałęzieniami, często tworzące odrosty korzeniowe[6].
Liście
Skrętoległe, sezonowe[6]. Blaszka liściowa całobrzega, kształtu równowąskiego do lancetowatego[6], osadzona na ogonku, czasem bardzo krótkim[4].
Kwiaty
Jednopłciowe, skupione u nasady bocznych rozgałęzień, rozwijają się przed liśćmi lub wraz z nimi. Kwiaty męskie zawierające po 4 pręciki skupione są w kotkowate kwiatostany. Mają kielich złożony z dwóch wolnych, błoniastych listków. Kwiaty żeńskie w krótkich gronach mają kielich zrośnięty, dwudzielny[4]. Zalążnia jest górna, powstaje z jednego owocolistka i zawiera pojedynczy zalążek[6].
Owoce
Niełupki otoczone przez zmięśniałe, pomarańczowej barwy hypancjum, owalne lub elipsoidalne, czasem podłużnie żeberkowane. Nasiono otoczone jest pergaminowym endokarpem, często silnie do niego przyrośniętym[4].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj należący do rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae Juss.), kladu kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2].

Gatunki[4][3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
  3. a b Hippophae. [w:] The Plant List [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2011-10-04]. (ang.).
  4. a b c d e Hippophae. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-10-04]. (ang.).
  5. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 99, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 305. ISBN 0-333-73003-8.
  7. Touseef Ahmed Wani i inni, Bioactive profile, health benefits and safety evaluation of sea buckthorn (Hippophae rhamnoides L.): A review, „Cogent Food & Agriculture”, 2 (1), 2016, DOI10.1080/23311932.2015.1128519 [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  8. P. Czikow, J. Łaptiew (red.), Rośliny lecznicze i bogate w witaminy, wyd. II, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1983, s. 305-308, ISBN 83-09-00523-7.